مهدی ذاکری نیا؛ فریبرز عباسی؛ تیمور سهرابی
دوره 8، شماره 3 ، آذر 1386، ، صفحه 17-30
چکیده
یکی از مسائل عمده در پیش‌بینی کارایی سامانه‌های آبیاری، تغییرات زمانی ویژگیهای خاک از جمله مشخصات هیدرولیکی آن است. در این تحقیق، برای بررسی تغییرات زمانی ویژگیهای هیدرولیکی یک خاک لوم رسی در اثر آبیاری با آب شور و سدیمی، ده نوبت آبیاری با دور هفت روز با آب حاوی کلرید سدیم با SAR و EC به ترتیب 32 و 12 دسی زیمنس بر متر اجرا و ...
بیشتر
یکی از مسائل عمده در پیش‌بینی کارایی سامانه‌های آبیاری، تغییرات زمانی ویژگیهای خاک از جمله مشخصات هیدرولیکی آن است. در این تحقیق، برای بررسی تغییرات زمانی ویژگیهای هیدرولیکی یک خاک لوم رسی در اثر آبیاری با آب شور و سدیمی، ده نوبت آبیاری با دور هفت روز با آب حاوی کلرید سدیم با SAR و EC به ترتیب 32 و 12 دسی زیمنس بر متر اجرا و سه آزمایش نفوذپذیری به ترتیب در آبیاریهای سوم، ششم و دهم اندازهگیری شد. مقایسة مقادیر نفوذ تجمعی و سرعت نفوذ در سه نوبت اندازهگیری نشان داد که نفوذپذیری خاک به دلیل افزایش سدیم و پراکندگی خاکدانه‌ها به شدت کاهش مییابد. برای شبیهسازی رفتار خاک در اثر آبیاریهای متوالی با آب شور و تخمین پارامترهای هیدرولیکی تأثیرگذار، از مدل ریاضی HYDRUS-1D استفاده شد. قبل از تخمین ویژگیهای هیدرولیکی خاک، جهت آگاهی از میزان حساسیت پارامترهای هیدرولیکی، آزمون حساسیت اجرا شد. آزمون آآآآآسمسیبتسیبتحساسیت نشان داد که نفوذ تجمعی به ترتیب نسبت به هدایت آبی اشباع (Ks)، پارامتر شکل n ، و رطوبت اشباع (qs) حساس است. با عنایت به محدودیت دادههای اندازه‌گیریشده و حساسیت مدلهای ریاضی در تخمین تعداد زیادی پارامتر به روش معکوس، و با توجه به همبستگی بالای پارامترهای Ks و n در فرمول وانگنوختن، با وجود حساسیت بیشتر مدل به n در مقایسه باqs، فقط Ks و qs در بهینه‌سازی بررسی شدند. اجرای مدل در مرحلة اول، برای تخمین معکوس Ks به تنهایی و در مرحلة دوم برای تخمین همزمان Ks و qs انجام شد. در هر مرحله، سایر ویژگیهای هیدرولیکی خاک از مدل ROSETTA تعیین شدند. نتایج اجرای مرحلة اول نسبت به مرحلة دوم مدل، همخوانی بیشتری با مقادیر اندازه‌گیریشده در هر آبیاری نشان داد. نتایج این تحقیق نشان داد که روش معکوس در صورت وجود دادههای کافی می‌تواند روشی مناسب برای براورد ویژگیهای هیدرولیکی و تغییرات زمانی آنها باشد. همچنین، دادههای مزرعهای نفوذ تجمعی در آبیاری سوم و ششم به خوبی با معادلة فیلیپ برازش یافت، اما دقت آن در آبیاری دهم چندان مناسب نبود.
علی اصغر خوشنود یزدی؛ بیژن قهرمان
دوره 5، شماره 3 ، آذر 1383، ، صفحه 17-34
چکیده
مدل آریا و پاریس روش معمولاً پذیرفته شدهایبرای تبدیل منحنی توزیع اندازه ذرات به منحنی مشخصة آب خاک با استفاده از پارامتر مقیاس بندی (Scaling parameter, α)است. در مدل اولیة آریا و پاریس (1981)، پارامتر مقیاس بندی برای تمام گروههای بافتی خاک، ثابت (38/1) فرض شده بود. در سالهای اخیر، مطالعات متعدد نشان داده است که پارامتر مقیاس ...
بیشتر
مدل آریا و پاریس روش معمولاً پذیرفته شدهایبرای تبدیل منحنی توزیع اندازه ذرات به منحنی مشخصة آب خاک با استفاده از پارامتر مقیاس بندی (Scaling parameter, α)است. در مدل اولیة آریا و پاریس (1981)، پارامتر مقیاس بندی برای تمام گروههای بافتی خاک، ثابت (38/1) فرض شده بود. در سالهای اخیر، مطالعات متعدد نشان داده است که پارامتر مقیاس بندی مقدار ثابتی نیست و کمیت آن بستگی به توزیع اندازة ذرات خاک دارد. به منظور بررسی روابط بین بافت خاک و پارامتر مقیاس بندی و همچنین برآورد تقریبی منحنی رطوبتی خاک تحقیقاتی انجام شد که نتایج آن دراین مقاله ارائه میشود. در این مطالعه، پارامتر α تابعی از عدد مقیاس بندی شدة تعداد ذرات کروی برای تخمین طول خلل و فرج در نظر گرفته شده است . نتایج نشان داد که α مقداری ثابت نیست و با افزایش اندازة ذرات خاک به ویژه برای بخش شن تغییر میکند. از آنجاکه تعیین پارامتر مقیاس‌بندی مشکل است، برای تخمین پارامتر مقیاس‌بندی بر اساس پارامترهای توزیع اندازه ذرات خاک یک معادلة رگرسیونی به دست آمد (96/0 r2=) و دقت برآورد معادله و روش پارامتر با مقدار ثابت(38/1= α) در تعدادی از خاکهای مناطق آمل، بابل و کرج مقایسه شدند. پیش‌بینیهای رطوبت خاک نتایج قابل قبول تا عالی را با مقادیر اندازهگیری شده نشان داد. استفاده از یک مقدار ثابت(38/1 = α) برای رطوبتهای کم منتج به پیش بینیهای کمتر و برای رطوبتهای بیشتر منجر به پیش‌بینیهای بیشتر شد. منحنی مشخصه آب خاک به طرز قابل قبولی برای سه نمونه خاک شبیهسازی شد.
غلامعلی کیخا؛ فاطمه کیخایی؛ ناصر گنجی خرم دل؛ مهدی کیخا
چکیده
به منظور بررسی تأثیر کم‌آبیاری و روشهای مختلف آبیاری بر عملکرد و کارایی مصرف آب و برخی ویژگیهای مورفولوژیک پیاز در سالهای زراعی 1384 و1385 آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی زهک زابل به صورت طرح آزمایشی اسپلیت پلات درقالب بلوک کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. روشهای آبیاری کرتی و تیپ (Tape) عامل اصلی و مقدار آبیاری در سه سطح، شامل ...
بیشتر
به منظور بررسی تأثیر کم‌آبیاری و روشهای مختلف آبیاری بر عملکرد و کارایی مصرف آب و برخی ویژگیهای مورفولوژیک پیاز در سالهای زراعی 1384 و1385 آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی زهک زابل به صورت طرح آزمایشی اسپلیت پلات درقالب بلوک کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. روشهای آبیاری کرتی و تیپ (Tape) عامل اصلی و مقدار آبیاری در سه سطح، شامل آبیاری به میزان 100 درصد نیازآبی گیاه (T1) ، آبیاری به میزان 75درصد نیاز آبی گیاه(T2) ، و آبیاری به میزان 50 درصد نیاز آبی گیاه (T3) عامل فرعی این طرح را تشکیل دادند. براساس نتایج حاصل از تجزیة مرکب دادهها در دوسال آزمایش، تغییر سیستم آبیاری از کرتی به تیپ، باعث شد عملکرد غده، وزن بزرگترین غده، قطر غده، و ارتفاع تنه گیاه افزایش معنیداری پیدا کند. همچنین کلیه صفات مورفولوژیکی اندازهگیری شده، تحت تأثیر سطوح مختلف مقدار آب آبیاری قرار گرفت و اختلاف معنیداری در سطح یک درصد نشان دادند. مقایسة میانگین عملکرد‌ها نشان داد که تیمار آبیاری کامل بالاترین عملکرد غده را به میزان 75/24 تن در هکتار به دست داد. همچنین بررسی نتایج مقدارکارایی مصرف آب نشان داد که میانگین تیمارها در روش تیپ با مقدار 86/3 (کیلوگرم به ازای مترمکعب) تفاوت معنیداری با مقدار این پارامتر در روش کرتی (80/2 کیلوگرم به ازای مترمکعب) داشت در حالی که اختلاف معنیداری بین تیمارهای مقدار آب آبیاری نبود امّا بالاترین مقدار به تیمار T2در هر دو روش اختصاص داشت.
شهره پدرام؛ علیرضا حسن اقلی؛ محمود مشعل؛ عبدالمجید لیاقت
چکیده
مشکلات موجود بر سر راه تهیه و استفاده از پوشش‌های زهکشی شن و ماسه‌ای در کشور، منجر به بررسی بهمنظور یافتن جایگزین مناسب برای آنها شده که از جمله رایج‌ترین موارد میتوان به پوشش‌های مصنوعی اشاره کرد. با توجه به رشد روزافزون صنایع پتروشیمی در ایران و تولید مواد اولیه مورد نیاز جهت تهیه پوشش‌های زهکشی مصنوعی و نیز وجود کارخانجات ...
بیشتر
مشکلات موجود بر سر راه تهیه و استفاده از پوشش‌های زهکشی شن و ماسه‌ای در کشور، منجر به بررسی بهمنظور یافتن جایگزین مناسب برای آنها شده که از جمله رایج‌ترین موارد میتوان به پوشش‌های مصنوعی اشاره کرد. با توجه به رشد روزافزون صنایع پتروشیمی در ایران و تولید مواد اولیه مورد نیاز جهت تهیه پوشش‌های زهکشی مصنوعی و نیز وجود کارخانجات متعدد نساجی در کشور، امکان تولید داخلی این محصولات، فراهم شده است. از این نظر در تحقیق حاضر به بررسی عملکرد دو نمونه پوشش مصنوعی پیش‌تنیده سست و حجیم (PLM) تولید داخل از نوع PP450 در مقایسه با یک نمونه مشابه خارجی، در شرایط آزمایشگاهی و با استفاده از مدل فیزیکی نفوذسنج طراحی شده بر اساس استاندارد ASTM D-5101 پرداخته شد. از موارد متمایز این تحقیق، استفاده از زهآب شور و سدیمی (2/22 =EC دسیزیمنس بر متر و 27/26SAR=)، علاوه بر آب غیرشور (78/0 =EC دسیزیمنس بر متر) و در حضور خاک شور و سدیمی (3/169EC= دسیزیمنس بر متر و 18/45SAR=) می‌باشد که از محل اجرای پروژۀ زهکشی در منطقۀ شمال خرمشهر تهیه گردید تا شرایط را به واقعیت موجود در مناطق زهدار کشور نزدیک کند. بهمنظور ارزیابی، از عاملی به نام نسبت گرادیان (GR) استفاده شد. این نسبت از تقسیم گرادیان هیدرولیکی مجموعه خاک- پوشش مصنوعی بر گرادیان هیدرولیکی خاک بهدست میآید و چنانچه مقدار آن از یک تجاوز کند، پوشش مصنوعی مستعد گرفتگی معدنی تشخیص داده میشود. همچنین تغییرات هدایت هیدرولیکی مجموعه خاک- پوشش مصنوعی در کنار نسبت گرادیان، در پنج گرادیان هیدرولیکی (1، 5/2، 5، 5/7، و 10) بهمنظور بررسی پتانسیل انسداد معدنی پوشش مصنوعی در شرایط کاربرد زهآب شور و خاک شور و سدیمی، در قالب طرح آماری فاکتوریل بهصورت کاملاً تصادفی و در3 تکرار، مورد بررسی و مقایسه قرار گرفت. نتایج آزمایشها نشان دادند که متوسط هدایت هیدرولیکی خاک- پوشش نمونههای تولید داخل (معرفی شده با شمارههای 1 و 2) در شرایط کاربرد آب غیرشور در مقایسه با پوشش مصنوعی تولید خارج، بهترتیب، 19 درصد و 28 درصد کمتر، و در شرایط کاربرد زهآب شور، کاهش هدایت هیدرولیکی مجموعه خاک- پوشش‌های تولید داخل بهترتیب 28 درصد و 33 درصد پوشش مصنوعی تولید خارج بود. نسبت گرادیان پوشش مصنوعی تولید خارج در تمامی گرادیانهای هیدرولیکی، کمتر از یک بود که دلالت بر کارایی و عدم انسداد معدنی نمونه خارجی داشت، در صورتیکه در هر دو نمونۀ پوشش مصنوعی تولید داخل در شرایط کاربرد زهآب شور، مقادیر نسبت گرادیان (GR) در گرادیانهای هیدرولیکی یک و 5/2 به مقدار واحد نزدیک شد. این مقادیر در پوشش‌های مصنوعی داخلی شمارههای 1 و 2 در شرایط کاربرد زهآب شور به ترتیب در گرادیان هیدرولیکی یک به 04/1 و 15/1 و در گرادیان هیدرولیکی 5/2 به 02/1 و 05/1 رسید.
مهدی اکبری
چکیده
محدودیت منابع آب، نبود برنامهریزی آبیاری، و استفاده نامطلوب و غیر اقتصادی از آب عامل اصلی محدود کننده توسعۀ کشاورزی و افزایش تولیدات غذایی در ایران است. دراستفاده بهینه‌ازمنابع‌آبموضوعاتی متفاوت وجود دارد که در میان آنها‌می‌توان‌به‌بهبود بهرهوری آب با استفاده از برنامهریزی آبیاری و بهبود مدیریت‌آب درمزرعه وافزایش ...
بیشتر
محدودیت منابع آب، نبود برنامهریزی آبیاری، و استفاده نامطلوب و غیر اقتصادی از آب عامل اصلی محدود کننده توسعۀ کشاورزی و افزایش تولیدات غذایی در ایران است. دراستفاده بهینه‌ازمنابع‌آبموضوعاتی متفاوت وجود دارد که در میان آنها‌می‌توان‌به‌بهبود بهرهوری آب با استفاده از برنامهریزی آبیاری و بهبود مدیریت‌آب درمزرعه وافزایش سودمندی آب اشاره‌کرد. در این تحقیق ضمن بررسی وضعیت موجود بهرهوری آب برای تولید گندم، راهکارهای افزایش بهرهوری آب در شرایط مختلف کمی آب شبکۀ آبیاری آبشار اصفهان، تعیین و تجزیه و تحلیل میشود. بدین منظور با در نظر گرفتن وضعیت موجود بهرهبرداری از منابع آب از جمله توزیع گردشی آب بین حقابه‌داران، کمیت‌های مختلف آب آبیاری و بهره‌گیری از تلفیق اطلاعات مزرعهای و مدل شبیهسازی AquaCrop، برنامۀ آبیاری (زمان و عمق)، توابع تولید-آب کاربردی برای محصول گندم تعیین شد و عملکرد محصول، بهرهوری مصرف آب در شرایط مدیریت زارع، راهکارهای پیشنهادی و آبیاری در زمان مناسب و به عمق بهینه به کمک مدل شبیهسازی مقایسه گردید. نتایج اندازهگیریهای مزرعهای در سال زراعی83-1382 در شبکۀ آبیاری مورد مطالعه نشان داد که در شرایط موجود میزان آب کاربردی برای گندم 800 میلی‌متر و متوسط عملکرد حدود 5000 کیلوگرم در هکتار است و با حذف آبیاریهای نوبت دوم، سوم، و هفتم در شرایط موجود (کاهش 38 درصد آب آبیاری)، عملکرد محصول فقط 4 درصد کاهش و کارایی مصرف آب بیش از 45 درصد افزایش مییابد. با بهبود مدیریت زراعی و کاهش 50 درصد عمق آب آبیاری اول، عملکرد محصول تغییر نمیکند. این نتایج حاکی از آن است که با برنامهریزی صحیح آبیاری به کمک مدل AquaCrop همراه با بهبود مدیریت زراعی و کاهش عمق آب آبیاری اول به میزان 50 درصد، میتوان ضمن کاهش 38 درصد آب آبیاری، عملکرد گندم و کارایی مصرف آب را به ترتیب 16 و 79 درصد افزایش داد.
یوسف عباسپور گیلانده؛ مهدی آهنی؛ عزت الله عسکری اصلی ارده؛ ولی رسولی شربیانی؛ امید سفالیان
دوره 11، شماره 1 ، خرداد 1389، ، صفحه 19-34
چکیده
فشردگی خاک یکی از مسایل جدی بسیاری از خاکها در نقاط مختلف دنیاست. به علت تغییر شرایط رطوبتی خاک با زمان، تعیین نقشههای فشردگی خاک نیازمند بهکارگیری سیستمهای نمونهبرداری سریع است. در این خصوص، نفوذسنج مخروطی پشت تراکتوری مجهز به میلههای نفوذ چندگانه با قابلیت اندازهگیری مقادیر شاخص مخروطی خاک در ردیفهای ...
بیشتر
فشردگی خاک یکی از مسایل جدی بسیاری از خاکها در نقاط مختلف دنیاست. به علت تغییر شرایط رطوبتی خاک با زمان، تعیین نقشههای فشردگی خاک نیازمند بهکارگیری سیستمهای نمونهبرداری سریع است. در این خصوص، نفوذسنج مخروطی پشت تراکتوری مجهز به میلههای نفوذ چندگانه با قابلیت اندازهگیری مقادیر شاخص مخروطی خاک در ردیفهای کشت محصول با فاصله متغیر طراحی و ساخته شد. دستگاه نفوذسنج مجهز به میلههای چندگانه از سه بخش مکانیکی، هیدرولیکی، و الکترونیکی تشکیل شده و قادر است مقاومت مکانیکی خاک را تا عمق 45 سانتیمتر اندازهگیری کند. بخش مکانیکی شامل یک شاسی است که ضمایم دستگاه روی آن قرار دارد و با اتصال سه‌نقطه بر روی تراکتور سوار میشود. به منظور حرکت میلههای نفوذ به درون خاک، از سیستم محرک هیدرولیکی استفاده شد. اطلاعات به دست آمده از حسگرهای عمق نفوذ و نیرو، به کمک دیتالاگر جمعآوری شد و با انتقال دادهها به کامپیوتر متصل به آن، نمودار شاخص مخروطی نسبت به عمق را به دست آمد. به منظور ارزیابی عملکرد دستگاه نفوذسنج، اندازهگیری شاخص مخروطی خاک در شرایط مختلف خاک مزرعهای (شخم خورده و کلشی) و در دو سطح رطوبتی (قبل و بعد از آبیاری) انجام و دادههای به دست آمده با دادههای نفوذسنج دستی در همان شرایط آزمایش در پانزده عمق مقایسه شد. نتایج نشان داد که همبستگی قابل توجهی بین دادههای شاخص مخروطی نفوذسنج دستی و تراکتوری وجود دارد بهطوریکه مقادیر ضریب همبستگی به ترتیب برابر با و 98/0=R2(قبل از آبیاری) و 96/0= R2و 97/0= R2(پس از آبیاری) به دست آمد. مقایسة میانگین‌ها با استفاده از آزمون t نشان داد که بین دادههای شاخص مخروطی دستگاه نفوذسنج تراکتوری و دستی در زمین کلشی و در زمین شخم خورده، در سطح احتمال5 درصد اختلاف معنیداری وجود ندارد. بنابراین نفوذسنج تراکتوری برای اندازهگیری مقاومت مکانیکی خاک توصیه میشود.
سیدمعین الدین رضوانی؛ علی محمد جعفری؛ سیف الله امین
دوره 11، شماره 4 ، اسفند 1389، ، صفحه 19-34
چکیده
با توجه به گسترش سیستمهای آبیاری تحت فشار در سالهای اخیر و مصرف انرژی بیشتر در این سیستم‌ها برای تولید فشار مورد نیاز سیستم، در این تحقیق مصرف انرژی، تلفات، و بازده مجموع انرژی درایستگاههای پمپاژ آبیاری بارانی دیزلی و برقی برخی از مزارع استان همدان بررسی شد. برای مقایسه عملکرد ایستگاههای پمپاژ آبیاری بارانی، از معیار ...
بیشتر
با توجه به گسترش سیستمهای آبیاری تحت فشار در سالهای اخیر و مصرف انرژی بیشتر در این سیستم‌ها برای تولید فشار مورد نیاز سیستم، در این تحقیق مصرف انرژی، تلفات، و بازده مجموع انرژی درایستگاههای پمپاژ آبیاری بارانی دیزلی و برقی برخی از مزارع استان همدان بررسی شد. برای مقایسه عملکرد ایستگاههای پمپاژ آبیاری بارانی، از معیار پمپاژ نبراسکا استفاده شد. نتایج اندازهگیریها در 17 مزرعه نشان داد که متوسط بازده مجموع انرژی در ایستگاههای پمپاژ برقی 6/46 درصد (6/70 درصد معیار نبراسکا) و در ایستگاههای دیزلی 7/12 درصد (9/52 درصد معیار نبراسکا) بود. میانگین مصرف سوخت اضافی در مزارع دارای ایستگاه دیزلی 9/3 لیتر گازوئیل در ساعت و در ایستگاه پمپاژ برقی 1/12 کیلو وات- ساعت بود. متوسط بازده الکتروموتور و پمپها در ایستگاههای پمپاژ آبیاری بارانی که مستقیم به چاه وصل نیستند به ترتیب 4/92 و 2/42 درصد به دست آمد که بازده الکتروموتورها بالاتر از معیار نبراسکا بود. از عوامل مؤثر بر کاهش بازده مجموع مصرف انرژی را میتوان استفاده نکردن از پمپ یا موتور با ظرفیت مناسب، استهلاک موتور و پمپ، و نصب نادرست تجهیزات ایستگاه پمپاژ دانست.
نادر نادری؛ علیرضا محمدی
دوره 8، شماره 4 ، اسفند 1386، ، صفحه 19-32
چکیده
به منظور بررسی تاثیر آبیاری جویچهای یک در میان بر عملکرد سیب‌زمینی و ارزیابی اقتصادی آن، طرحی در قالب بلوکهای کامل تصادفی طی سالهای 1382 و 1383 در اراضی مرکز تحقیقات کشاورزی سمنان (شاهرود) اجرا شد. تیمارهای مورد بررسی عبارت بودند از: 1- آبیاری معمولی تمام جویچهها، 2- آبیاری جویچهها یک در میان ثابت، 3- آبیاری جویچهها ...
بیشتر
به منظور بررسی تاثیر آبیاری جویچهای یک در میان بر عملکرد سیب‌زمینی و ارزیابی اقتصادی آن، طرحی در قالب بلوکهای کامل تصادفی طی سالهای 1382 و 1383 در اراضی مرکز تحقیقات کشاورزی سمنان (شاهرود) اجرا شد. تیمارهای مورد بررسی عبارت بودند از: 1- آبیاری معمولی تمام جویچهها، 2- آبیاری جویچهها یک در میان ثابت، 3- آبیاری جویچهها یک در میان متغیر،4- آبیاری جویچهها یک در میان ثابت تا ابتدای مرحلة تشکیل غده، 5- آبیاری جویچهها یک در میان ثابت تا انتهای مرحلة تشکیل غده، 6- آبیاری جویچهها یک در میان متغیر تا ابتدای مرحلة تشکیل غده، و 7- آبیاری جویچهها یک در میان متغیر تا انتهای مرحلة تشکیل غده. در هر نوبت آبیاری، حجم آب مورد نیاز براساس روش پنمن- مانتیس محاسبه و با استفاده از کنتور حجمی و لولههای پلی‌اتیلن در اختیار هر تیمار قرار داده شد. نتایج دو سال آزمایش نشان دادکه در تیمارهای آبیاری جویچهای یک در میان ثابت و متغیر (تیمارهای 2و3)، ارتفاع بوته، تعداد غده در هر بوته، متوسط وزن غدهها و در نهایت عملکرد محصول به شدت کاهش یافته است. بین تیمار آبیاری معمولی تمام جویچهها (تیمار 1) و سایر تیمارها (تیمارهای 4، 5، 6، 7) از نظر صفات مورد بررسی اختلاف معنیدار مشاهده نشد. بنابراین، با مدیریت مناسب آبیاری میتوان در مراحل اولیة رشد و حتی تا انتهای مرحلة تشکیل غده مصرف آب را کاهش داد بیآنکه تاثیری معنیدار در کاهش عملکرد داشته باشد. برای تحلیل اقتصادی از روش بودجهبندی جزیی و شاخص نسبت درآمد ناخالص به هزینة تولید استفاده شد. در تجزیه و تحلیل اقتصادی مشخص شد که تیمار 7 دارای نسبت درآمد ناخالص به هزینه تولید برابر 03/3 است و مصرف آب در آن به جای 7/8634 متر مکعب (تیمار1)، 7250 متر مکعب در هکتار است (16 درصد کاهش یا صرفهجویی حدود 7/1384 متر مکعب در هکتار). بنابراین توصیه میشود آبیاری بر اساس تیمار 7 انجام گیرد تا بدون نقصان معنیدار عملکرد، ضمن صرفهجویی در مصرف آب، هزینههای کارگری مربوط به آبیاری نیز کاهش یابد.
شهین زمردی؛ امیر نورجو؛ عالیه امامی
دوره 7، شماره 2 ، شهریور 1385، ، صفحه 19-30
چکیده
به منظور بررسی اثرهای کم آبیاری درکیفیت و عمر انبارداری گوجهفرنگی، طرحی در قالب بلوکهای کامل تصادفی با چهار تیمار آبیاری 125، 100، 75، 50 درصد نیازکامل آبیاری و چهار تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی کهریز مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان غربی طی سالهای 1380-1379 (به مدت دو سال) اجرا شد. آب مورد نیاز گیاه با استفاده از ...
بیشتر
به منظور بررسی اثرهای کم آبیاری درکیفیت و عمر انبارداری گوجهفرنگی، طرحی در قالب بلوکهای کامل تصادفی با چهار تیمار آبیاری 125، 100، 75، 50 درصد نیازکامل آبیاری و چهار تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی کهریز مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان غربی طی سالهای 1380-1379 (به مدت دو سال) اجرا شد. آب مورد نیاز گیاه با استفاده از تشتک تبخیر کلاس A محاسبه و با روش آبیاری سطحی در اختیار گیاه قرار گرفت. نتایج تجزیة آماری نشان داد که سطوح مختلف آبیاری در سطح یک درصد بر عملکرد کل و عملکرد بازارپسند میوه معنیدار است. افزایش آبیاری مازاد بر نیاز، تأثیری معنیدار در افزایش تولید ندارد ولی اِعمال کم آبیاری موجب کاهش معنیدار عملکرد میشود. بیشترین کارایی مصرف آب در تیمار 50 درصد و کمترین آن در تیمار 125 درصد آبیاری حاصل شد. همچنین اثر سطوح مختلف آبیاری بر مقدار ویتامین ث، اسیدیته و مواد جامد انحلالپذیر در سطح یک درصد معنیدار بود ولی تاثیری معنیدار بر مقدار pH میوه نداشت. مقایسة میانگین‌ها حاکی است که کم آبیاری موجب افزایش مواد جامد انحلالپذیر، اسیدیته، و ویتامین ث میشود. سطوح مختلف آبیاری در قابلیت نگهداری گوجه فرنگی در سطح 5 درصد معنیدار است، به طوری که آبیاری بیشتر موجب کاهش و کم آبیاری موجب افزایش عمرانباری میوه میشود.
مجید روزبه؛ محمد لغوی
دوره 7، شماره 4 ، اسفند 1385، ، صفحه 19-32
چکیده
دقیق‌ترین راه برای ارزیابی کارایی ماشینهای کشاورزی، آزمایش آنها در شرایط خاص منطقه‌ای و اقلیمی است. به همین جهت در یک آزمون، تأثیر پنج روش مختلف تهیة بستر با گاوآهن برگرداندار و بشقابی به همراه ادوات مختلف خاک‌ورزی ثانویه بر تغییر شرایط فیزیکی خاک و عملکرد ذرت دانه‌ای در ایستگاه تحقیقات کشاورزی داراب، با متوسط بارندگی ...
بیشتر
دقیق‌ترین راه برای ارزیابی کارایی ماشینهای کشاورزی، آزمایش آنها در شرایط خاص منطقه‌ای و اقلیمی است. به همین جهت در یک آزمون، تأثیر پنج روش مختلف تهیة بستر با گاوآهن برگرداندار و بشقابی به همراه ادوات مختلف خاک‌ورزی ثانویه بر تغییر شرایط فیزیکی خاک و عملکرد ذرت دانه‌ای در ایستگاه تحقیقات کشاورزی داراب، با متوسط بارندگی سالیانه 220 میلی‌متر، به مدت 2 سال مورد ارزیابی و مقایسه قرار گرفت. در این آزمایش، از طرح بلوکهای کامل تصادفی با 5 تیمار و 4 تکرار استفاده شد. تیمارها عبارت بودند از: الف) گاوآهن برگرداندار+ دو مرتبه دیسک (شاهد)؛ ب) گاوآهن بشقابی+ یکمرتبه دیسک؛ ج) گاوآهن بشقابی+ دو مرتبه دیسک؛ د) گاوآهن بشقابی+ خاکورز دوار و ه) گاوآهن برگرداندار+ خاکورز دوار. در هر یک از تیمارها متوسط قطر وزنی کلوخه‌ها، ظرفیت مزرعهای مؤثر ادوات خاک‌ورزی اولیه و ثانویه، تعداد بوته در واحد سطح، عملکرد و اجزای عملکرد (تعداد دانه در بلال، وزن هزاردانه) اندازهگیری شد. نتایج نشان میدهد که متوسط قطر وزنی کلوخههای حاصل از شخم در اثر کاربرد گاوآهن برگرداندار و بشقابی اختلاف معنیداری با یکدیگر دارند. بررسیها همچنین نشان میدهد که بین متوسط قطر وزنی کلوخههای حاصل از عملیات خاک‌ورزی ثانویه با دستگاه خاکورز دوار در کرتهای شخم خورده با گاوآهن برگرداندار و بشقابی اختلاف معنیداری وجود دارد. همچنین کاربرد دستگاه خاکورز دوار یکمرتبه در عملیات خاک‌ورزی ثانویه موجب تولید حداقل مقدار متوسط قطر وزنی کلوخه نسبت به شرایطی میشود که عملیات دیسکزنی دو مرتبه و با دیسک متقارن انجام شود. میزان عملکرد دانه ذرت در شرایطی که زمین با استفاده از گاوآهن بشقابی و دو مرتبه دیسکزنی تهیه شود نسبت به سایر تیمارها بیشتر است. در این آزمایش مشخص شد که با افزایش تعداد بوته در واحد سطح، تعداد دانه در بلال و وزن هزار دانه کاهش مییابد.
ثمر بهروزی‌نیا؛ حجت احمدی؛ نادر عباسی
چکیده
تحلیل تراوش از بدنۀ سدهای خاکی، علاوه بر تعیین مقدار هدر رفت آب، در تحلیل پایداری این سازه‌ها نیز نقش بسیار اساسی و با اهمیتی دارد. در این پژوهش، تأثیر خصوصیات هیدرولیکی مصالح و همچنین نسبت و شدت تخلیۀ آب در معیارها و پارامترهای طراحی سد، شامل موقعیت و شکل منحنی فریاتیک، فشار آب حفره‌ای و پایداری شیب بالادست سد خاکی همگن ...
بیشتر
تحلیل تراوش از بدنۀ سدهای خاکی، علاوه بر تعیین مقدار هدر رفت آب، در تحلیل پایداری این سازه‌ها نیز نقش بسیار اساسی و با اهمیتی دارد. در این پژوهش، تأثیر خصوصیات هیدرولیکی مصالح و همچنین نسبت و شدت تخلیۀ آب در معیارها و پارامترهای طراحی سد، شامل موقعیت و شکل منحنی فریاتیک، فشار آب حفره‌ای و پایداری شیب بالادست سد خاکی همگن در وضعیت تخلیۀ سریع مخزن بررسی شده است. بدین منظور، تحلیل‌های تراوش و پایداری با نرم‌افزار Geostudio، زیر برنامه‌های seep/w و slope/w (بهترتیب مبتنی بر روشهای المان محدود و تعادل حدی) با انتخاب جنس مصالح سد از پایگاه داده خاکهای غیر اشباع انجام گردید. مدلسازی‌های مورد نظر در دو حالت پایدار و گذرا و با اعمال چهار شدت تخلیه متفاوت اجرا شد. نتایج این پژوهش نشان میدهد که بهدلیل نبود اختلاف معنیدار در ضرایب اطمینان حاصل، اعمال ضریب نفوذپذیری ثابت یا متغیر تأثیری بر پایداری شیب پایین‌دست سد خاکی همگن در تحلیل وضعیت پایدار ندارد و در این حالت، منحنیفریاتیک مستقل از ضریب نفوذپذیری عمل میکند. بررسی نتایج مدل عددی حاکی از تأثیر قابل توجه منحنی مشخصه رطوبتی و تغییرات شیب (mw)این تابع در شدت تخلیه و پس از آن فشار آب حفره‌ای و مقاومت برشی ناشی از اعمال مکش توسط این منحنی است. بهطوریکه با کاهش آن و نزدیک شدن به حالت ثابت، روند ضرایب اطمینان و موقعیت حالات بحرانی نیز تغییر میکند. علاوه بر آن، در صورت بهکارگیری رطوبت ثابت (اشباع) در وضعیت تخلیۀ سریع مخزن، حالت بحرانی رویۀ بالادست در شرایط مخزن نیمه‌پر و در شرایط تخلیۀ تراز آب مخزن اتفاق می‌افتد. با کاهش رطوبت ناحیۀ غیراشباع و کمتر شدن قابلیت زهکشی خاک، ضرایب اطمینان حالت بحرانی در نزدیکی تخلیۀ کامل اتفاق می‌افتد و بهطور کمی در شرایطی است که تراز آب مخزن تخلیه شده باشد.
امیر صمدی؛ محمدهادی داودی؛ ابراهیم امیری تکلدانی؛ حسن رحیمی
چکیده
در مطالعات صحرایی، تشخیص مکانیزم گسیختگی طاق‌های آویزان پدیده آمده در سواحل رودخانه‌ها ممکن نیست و از این‌رو، این نوع گسیختگی شایع سواحل رودخانه‌ها به صورت آزمایشگاهی بررسی شد. بدین منظور دو نمونه خاک مستعد تشکیل طاق آویزان از سواحل رودخانه‌های داخلی تهیه شده و آزمایشهای گوناگون برای تعیین مشخصات فیزیکی، شیمیایی، و مکانیکی ...
بیشتر
در مطالعات صحرایی، تشخیص مکانیزم گسیختگی طاق‌های آویزان پدیده آمده در سواحل رودخانه‌ها ممکن نیست و از این‌رو، این نوع گسیختگی شایع سواحل رودخانه‌ها به صورت آزمایشگاهی بررسی شد. بدین منظور دو نمونه خاک مستعد تشکیل طاق آویزان از سواحل رودخانه‌های داخلی تهیه شده و آزمایشهای گوناگون برای تعیین مشخصات فیزیکی، شیمیایی، و مکانیکی آنها انجام پذیرفت. از هر یک از نمونه‌ها، سه بلوک خاک با تراکمهای مختلف ایجاد و عملیات زیرشویی ناشی از جریان آب رودخانه تا زمان وقوع گسیختگی در طاق آویزان به صورت دستی انجام گردید و وضعیت پایداری بلوک خاک آویزان در هر گام ارزیابی شد. نتایج آزمایشگاهی نشان داد که دستکم برای شرایط آزمایشگاهی این تحقیق، مکانیزم گسیختگی طاقیشکل غالب از نوع چرخشی است که این موضوع با الگوی تخریب طاق‌های آویزان در سواحل رودخانه کردان نیز مطابقت دارد. علاوه بر آن، مکانیزم گسیختگی در خاک چسبندة CL پیشرونده و همراه با توسعة ترک کششی است در حالی که در خاک غیرچسبندة ML، مکانیزم گسیختگی به صورت لحظهای است و تغییرشکل چندانی در قسمت فوقانی بلوک خاک مشاهده نمیشود.
اردشیر شفایی؛ محمود امید
دوره 6، شماره 2 ، شهریور 1384، ، صفحه 21-38
چکیده
اخیراً یک سیستم کنترل و مانیتورینگ کامپیوتری شرایط محیطی گلخانه طراحی کردهایم. در این مقاله ابتدا جزئیات مربوط به نحوة طراحی و پیاده سازی بخش مانیتورینگ سیستم ارائه میشود و پس از آن دربارة نتایج آزمون عملکرد کل سیستم پیشنهادی بحث و بررسی خواهد شد. واسط گرافیکی کاربر سیستم با استفاده از زبان برنامه نویسی ویژوال بیسیک طراحی و ...
بیشتر
اخیراً یک سیستم کنترل و مانیتورینگ کامپیوتری شرایط محیطی گلخانه طراحی کردهایم. در این مقاله ابتدا جزئیات مربوط به نحوة طراحی و پیاده سازی بخش مانیتورینگ سیستم ارائه میشود و پس از آن دربارة نتایج آزمون عملکرد کل سیستم پیشنهادی بحث و بررسی خواهد شد. واسط گرافیکی کاربر سیستم با استفاده از زبان برنامه نویسی ویژوال بیسیک طراحی و پیاده سازی شده است. با استفاده از کنترل موجود در محیط ویژوال بیسیک، امکان دریافت اطلاعات از پورت سریال کامپیوتر و ارسال فرامین کنترلی به آن فراهم شد. از این طریق، نرم افزار با سخت افزار کنترل مرتبط گردید که یک میکروکنترلر مدل AVR است. این واسط گرافیکی برای نظارت بر کل سیستم توسعه داده شده است تا از طریق آن رفتار حرارتی و رطوبتی درون گلخانه در شرایط مختلف جوی در حالتی که به طور خودکار نظارت و کنترل اوضاع را در دست میگیرد، بررسی و تجزیه و تحلیل شود. برای ارزیابی کلی سیستم در تنظیم و تثبیت شرایط محیطی گلخانه آزمایشهایی در آذرماه 1382 انجام گرفت. این آزمایشها در دو سری، حالت بدون کنترل و حالت کنترل شده، و در چند نوبت روی سیستم ادامه یافت. نتایج آزمایشهای سری اول از عملکرد صحیح و کارآیی بالای سیستم حکایت دارد. نتایج آزمایشهای سری دوم مبین آن است که سیستم پیشنهادی با توجه به تنظیمات از پیش تعیین شدة رطوبت و دما، قادر به تنظیم و تثبیت دما و رطوبت گلخانه از طریق ارسال فرامین مناسب به سیستمهای عمل کننده در نرم افزار سیستم هست. عملکرد سیستم برای تثبیت دما در تمام آزمایشها بسیار مطلوب و زمان سپری شده برای ثابت نگه داشتن دما در محدوه تنظیمی نسبتاً کوتاه (در حدود 10 دقیقه) است، ولی عملکرد سیستم مهپاش در افزایش سریع رطوبت محیط نسبتاً کند (در حدود 30 دقیقه) است. در دقایق آخر یکی از آزمایشها حالت دوم که رطوبت نسبی به نقطة تنظیم خود نزدیک شده بود، دمای درون گلخانه یعنی دمای نواحی مجاور پوشش گلخانه و دمای نواحی نزدیک به ارتفاع گیاه بر هم منطبق شدند که این امر نتیجة مثبت تأثیر رطوبت بالای گلخانه بر توزیع یکنواختتر دمای درون گلخانه را اثبات میکند.
داود نیک نژاد؛ حسن رحیمی
دوره 9، شماره 2 ، شهریور 1387، ، صفحه 23-36
چکیده
در تحقیق حاضر تأثیر جریان الکتریکی مستقیم بر جابهجایی املاح، تغییرات هدایت الکتریکی، و اسیدیته خاک در مسیر قائم بررسی شده است. برای این منظور، استوانه‌ای از جنس پلگسی گلاس به ارتفاع 1 متر و شعاع 14/0 متر ساخته شد و تا عمق 9/0 متر نسبت به کف با نمونة خاک دارای رطوبت یکنواخت پر شد و 10/0 متر از قسمت پایین خاک در طول آزمایش در حالت اشباع ...
بیشتر
در تحقیق حاضر تأثیر جریان الکتریکی مستقیم بر جابهجایی املاح، تغییرات هدایت الکتریکی، و اسیدیته خاک در مسیر قائم بررسی شده است. برای این منظور، استوانه‌ای از جنس پلگسی گلاس به ارتفاع 1 متر و شعاع 14/0 متر ساخته شد و تا عمق 9/0 متر نسبت به کف با نمونة خاک دارای رطوبت یکنواخت پر شد و 10/0 متر از قسمت پایین خاک در طول آزمایش در حالت اشباع نگه داشته شد. الکترود مثبت بهشکل میله در قسمت اشباع و الکترود منفی بهشکل شبکة توری در عمق 10/0 متری از سطح خاک قرار گرفت. بین قسمت اشباع و بخش فوقانی خاک میدان الکتریکی جریان مستقیم با ولتاژ 80 ولت و کشش جریان 3/0 آمپر به مدت یک هفته برقرار شد. بعد از اتمام آزمایش مشاهده شد که غلظت یون سدیم از آند به کاتد، همانند شاهد روند صعودی و غلظت یونهای کلسیم و منیزیم بر عکس غلظت یون سدیم، از آند به کاتد روند نزولی دارد. بنابراین میتوان نتیجه گرفت که در اثر اعمال جریان الکتریکی مستقیم بر تودهای از خاک، یون سدیم از آند به سمت کاتد و یونهای کلسیم و منیزیم از سمت کاتد به سمت آند حرکت می‌کنند و این جابهجایی یونها می‌تواند در اصلاح قلیائیت خاک با اهمیت باشد که در این آزمایش مقدار متوسط آن از 9/0 به 49/0 کاهش یافته است. همچنین هدایت الکتریکی ستون خاک مورد آزمایش از بالا به پایین و در مورد شاهد از پایین به بالا افزایش داشته است به طوری که مقدار متوسط آن در ستون خاک مذکور در نمونة شاهد 1/4 و در نمونة مورد آزمایش 1/1 دسیزیمنس بر متر دیده شد و تغییر اسیدیته با توجه به میزان جریان الکتریکی، نسبت به شاهد قابل توجه نبود.
محمدحسین سعیدی راد؛ احمد طباطبایی فر؛ فوژان بدیعی
دوره 9، شماره 3 ، آذر 1387، ، صفحه 23-34
چکیده
بهمنظور تعیین مقاومت مکانیکی دانة زیره، در این تحقیق اثر عوامل مختلف شامل رطوبت، اندازة دانه، سرعت و جهت بارگذاری بر نیرو و انرژی لازم برای شکست دانه زیره تحت بارگذاری شبه استاتیکی مطالعه شد. نتایج نشان میدهد که رطوبت و جهت بارگذاری در سطح احتمال 1 درصد تأثیری معنیدار بر نیرو و انرژی لازم برای شکست دانه دارند. تأثیر اندازة ...
بیشتر
بهمنظور تعیین مقاومت مکانیکی دانة زیره، در این تحقیق اثر عوامل مختلف شامل رطوبت، اندازة دانه، سرعت و جهت بارگذاری بر نیرو و انرژی لازم برای شکست دانه زیره تحت بارگذاری شبه استاتیکی مطالعه شد. نتایج نشان میدهد که رطوبت و جهت بارگذاری در سطح احتمال 1 درصد تأثیری معنیدار بر نیرو و انرژی لازم برای شکست دانه دارند. تأثیر اندازة دانه و سرعت بارگذاری بهترتیب بر نیرو و انرژی لازم برای شکست دانه در سطح احتمال 1 درصد معنیدار است. افزایش رطوبت سبب کاهش مقاومت مکانیکی دانه و افزایش قابلیت شکلپذیری آن در مقابل نیروهای وارده میشود ظرفیت جذب انرژی دانههای مرطوب نسبت به دانههای خشک بیشتر است و این موضوع، مقاومت به شکست و از هم گسیختگی دانه را در حین اعمال نیرو افزایش میدهد. بیشترین انرژی جذب شده توسط دانههای زیره تا نقطة شکست (31/15 میلیمگاژول) متعلق به دانههای ریز با رطوبت 15 درصد در بارگذاری افقی و کمترین آن (73/1 میلیمگاژول) متعلق به دانههای درشت با رطوبت 7/5 درصد در بارگذاری عمودی است همچنین بیشترین نیروی لازم برای شکست مربوط به دانههای ریز با رطوبت 7/5 درصد در بارگذاری افقی و کمترین آن متعلق به دانههای درشت با رطوبت 15 درصد در بارگذاری عمودی است.
آرش محجوبی؛ عبدعلی ناصری؛ عبدالرحیم هوشمند؛ سعید برومندنسب
چکیده
واحد کشت و صنعت امامخمینی یکی از واحدهای ده گانۀ نیشکر در استان خوزستان است. شوری خاک اراضی این واحد به خوبی کاهش یافته و در حد تحمل گیاه قرار دارد، اما به دلیل وجود زهکشهای زیرزمینی عمیق و مصرف زیاد آب، زهکشی در این اراضی بیش از نیاز است و سالانه حجم قابل توجهی زهاب تولید و به رودخانۀ دز تخلیه میشود. این پژوهش ...
بیشتر
واحد کشت و صنعت امامخمینی یکی از واحدهای ده گانۀ نیشکر در استان خوزستان است. شوری خاک اراضی این واحد به خوبی کاهش یافته و در حد تحمل گیاه قرار دارد، اما به دلیل وجود زهکشهای زیرزمینی عمیق و مصرف زیاد آب، زهکشی در این اراضی بیش از نیاز است و سالانه حجم قابل توجهی زهاب تولید و به رودخانۀ دز تخلیه میشود. این پژوهش به منظور بررسی امکان استفاده از سیستم زهکشی کنترل شده و آثار آن بر کاهش مصرف آب، شوری خاک، حجم زهاب خروجی، میزان شوری زهاب و عملکرد نیشکر در دو مزرعه از این واحد اجرا شد. مزرعۀ اول تیمار زهکشی آزاد و در مزرعۀ دوم تیمار زهکشی کنترل شده در نظر گرفته شد. سطح ایستابی در مزرعه با تیمار زهکشی کنترل شده در 90 سانتی‌متری سطح خاک نگه داشته شد. نتایج این تحقیق نشان میدهد که میانگین حجم آب مصرفی در تیمار زهکشی کنترل شده، حدود 27 درصد و حجم زهاب خروجی حدود 55 درصد، کمتر از حجم آب مصرفی و حجم زهاب تیمار زهکشی آزاد است. در مدت اجرای طرح، میزان نمک خروجی در حدود 24 تن در هکتار در مزرعه با زهکشی کنترل شده کمتر در رودخانه دز تخلیه شد. عملکرد محصول نیشکر در تیمار زهکشی کنترل شده 7/8 درصد بیشتر به دست آمد. یافتههای این تحقیق نشان میدهد که استفاده از سیستم زهکشی کنترل شده سبب صرفهجویی در مصرف آب، کاهش حجم زهاب خروجی، کاهش میزان شوری زهاب و مقدار نمک خروجی خواهد شد. علاوه بر این، با کاربرد این روش، کاهش بار آلودگی رودخانه و حفظ محیطزیست نیزامکانپذیر خواهد بود.
مدلسازی/ شبیه سازی
آذر نقوی گرگری؛ نارملا آصفی؛ لیلا روفه گری نژاد
چکیده
در پژوهش حاضر مدلسازی دو بعدی انتقال حرارت طی فرایند سرخ کردن عمیق بررسی شد. در مرحلۀ اول سه سطح دمایی 160،150 و 170 درجه سلسیوس برای سرخ کردن انتخاب و با ترموکوپل نوع کا تعیین و ثبت شد . به منظور ثبت تغییرات دمای نمونه حین فرایند سرخ کردن، ترموکوپل سه کانالۀ تی در مرکز، سطح و بین این دو نقطه قرار گرفت. سپس دمای ترموکوپل‌ها با فاصلههای ...
بیشتر
در پژوهش حاضر مدلسازی دو بعدی انتقال حرارت طی فرایند سرخ کردن عمیق بررسی شد. در مرحلۀ اول سه سطح دمایی 160،150 و 170 درجه سلسیوس برای سرخ کردن انتخاب و با ترموکوپل نوع کا تعیین و ثبت شد . به منظور ثبت تغییرات دمای نمونه حین فرایند سرخ کردن، ترموکوپل سه کانالۀ تی در مرکز، سطح و بین این دو نقطه قرار گرفت. سپس دمای ترموکوپل‌ها با فاصلههای زمانی 10 ثانیه به وسیله دیتالاگر ثبت گردید. در مرحلۀ بعد براساس نمودار زمان_دما در پنج بازۀ زمانی حین سرخ شدن، مقدار رطوبت و میزان روغن نمونه‌ها در هر سه دمای روغن اندازهگیری شد. با افزایش دمای روغن، کاهش مقدار روغن و میزان رطوبت سیب‌زمینی‌ها مشاهده گردید. سپس پارامتر انتقال حرارت شامل ضریب جابه جایی روغن در بازۀ 578 /83-97/4 وات بر متر مربع کلوین محاسبه و تعیین شد. نتایج بررسیها نشان داد که ضریب انتقال حرارت جابهجایی در دماهای بالا به دلیل افزایش شدت خروج رطوبت و ایجاد توربولانسی در روغن بالاتر است و سرخ کردن عمیق به شدت توسط این ضریب کنترل میشود. از این رو ضریب جابهجایی به عنوان مهمترین پارامتر در مدلسازی انتقال حرارت مطرح گردید و از آن در شبیهسازی با نرم‌افزار استفاده شد. هندسۀ برش سیب‌زمینی‌ها دیسکی بود. معادلات ریاضی انتقال حرارت به کمک قانون فوریه حل شد و نتایج به دست آمده از حل معادلات در مدلسازی توسط نرم‌افزار کامسول نسخه 5.3.1 بهکار گرفته شد و توزیع دما در سطح و داخل برش با این نرم‌افزار مدلسازی گردید. نهایتاً توزیع دمای به دست آماده نیز ارائه شد.
تکنولوژی مواد غذایی
مطهره درود؛ محمد دانشی؛ محمدرضا ناطقی
چکیده
آبلیمو یکی از انواع آبمیوه است که به عنوان طعم دهنده و افزودنی در نوشیدنیها استفاده میشود. آبلیموی حاصل از آبگیری، معمولاً بلافاصله بسته بندی و در دمای یخچال، محیط و فریزر نگهداری میشود. در این پژوهش، اثر دماهای نگهداری فوق بر خصوصیات فیزیکوشیمیایی (pH، اسیدیته، مواد جامد انحلالپذیر در آب، ترکیبات پلیفنلی، ...
بیشتر
آبلیمو یکی از انواع آبمیوه است که به عنوان طعم دهنده و افزودنی در نوشیدنیها استفاده میشود. آبلیموی حاصل از آبگیری، معمولاً بلافاصله بسته بندی و در دمای یخچال، محیط و فریزر نگهداری میشود. در این پژوهش، اثر دماهای نگهداری فوق بر خصوصیات فیزیکوشیمیایی (pH، اسیدیته، مواد جامد انحلالپذیر در آب، ترکیبات پلیفنلی، خواص آنتیاکسیدانی، اسیدآسکوربیک، رنگ)، میکروبی (کپک، مخمر، شمارشکلی) و ویژگی های حسی آبلیمو در دوره نگهداری و در روزهای 1، 15، 30 و 45 بررسی شد. نتایج بررسی ها نشان می دهد که میزان pH، اسیدیته و بریکس دچار تغییرات معنی داری می شود و با افزایش دمای نگهداری میزان pH کاهش و اسیدیته و بریکس افزایش می یابد. همچنین معلوم شد دامنه این تغییرات در دمای فریزر کمتر است تا در دمای محیط و یخچال. بیشترین تغییرات در مقدار اسیدآسکوربیک در دمای محیط دیده شد که از 52.66 میلی گرم در گرم در روز اول به 11.16 میلی گرم در گرم در روز چهل و پنجم کاهش‌یافته است. فعالیت آنتی اکسیدانی و مقدار ترکیبات فنلی کل نیز با افزایش دما و مدت‌زمان نگهداری کمتر شد. این کاهش در دمای محیط بیشتر بود. تعداد میکروارگانیسم ها نیز با افزایش دما و مدت‌زمان نگهداری افزایش یافت. همچنین نتایج ارزیابی حسی نشان داد که با افزایش دما و مدت‌زمان نگهداری، تغییرات معنی داری در عطر و طعم آبلیمو مشاهده می شود. به‌طورکلی این نتیجه به دست آمد که افزایش دما و مدت‌زمان نگهداری بر خواص آبلیمو تأثیر می گذارند و دمای نگهداری پایینتر خصوصیات کیفی و ویژگی های آنتیاکسیدانی و پلی فنلی محصول را بهتر حفظ می کند.
مهندسی صنایع غذایی
فریال خادمی؛ علی معتمد زادگان؛ شهرام نقی زاده رئیسی؛ سیداحمد شهیدی
چکیده
خامه‌ترش حاوی 20 تا 30 درصد چربی است که به آن باکتری‌های مولد عطروطعم (اسیدلاکتیک) اضافه می‌شوند تا بو و طعم خاصی ایجاد کنند. این نوع خامه قبل از توزیع حداقل به مدت 24 ساعت در دمای 4 درجه سانتی‌گراد نگهداری میشود و سپس به بازار عرضه میشود. هدف از این پژوهش بررسی امکان تولید خامه‌ترش پروبیوتیک با افزودن باکتری‌های پروبیوتیک و مالتودکسترین ...
بیشتر
خامه‌ترش حاوی 20 تا 30 درصد چربی است که به آن باکتری‌های مولد عطروطعم (اسیدلاکتیک) اضافه می‌شوند تا بو و طعم خاصی ایجاد کنند. این نوع خامه قبل از توزیع حداقل به مدت 24 ساعت در دمای 4 درجه سانتی‌گراد نگهداری میشود و سپس به بازار عرضه میشود. هدف از این پژوهش بررسی امکان تولید خامه‌ترش پروبیوتیک با افزودن باکتری‌های پروبیوتیک و مالتودکسترین است. در این تحقیق باکتری‌های پروبیوتیکی (لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس، لاکتوباسیلوس کازئی، بیفیدوباکتریوم بیفیدیوم) به فرمولاسیون خامه‌ترش با 20 درصد چربی افزوده شد و ویژگیهای رئولوژیکی خامه بررسی گردید. بالاترین ویسکوزیته (Pa.s 1200) مربوط به تیمار T2 (خامه‌ترش حاوی 2 درصد مالتودکسترین) بود درصورتی‌که کمترین مقدار ویسکوزیته (معادل Pa.s 1/0) در نمونۀ شاهد (بدون مالتودکسترین و باکتری) دیده شد. نتایج آزمون رفتار جریان نشان داد که تمام نمونه‌ها رفتار رقیق شونده با برش داشتند. مدل رئولوژیکی کارئا به‌خوبی دادههای رفتار جریان خامه‌ترش را برازش کرد. ازنظر ویژگیهای ویسکوالاستیک نیز در تمامی نمونههای شامل باکتری و مالتودکسترین، مدول ذخیره بیشتر از مدول افت بود. بین میزان افزودن مالتودکسترین و نوع باکتری‌ها تفاوت معنیداری (0.05<P) ازلحاظ ویژگیهای رئولوژیکی مشاهده نشد. نتایج آزمون روبش دما نشان داد که با افزایش دما مدول‌های ذخیره و افت کاهش مییابند.
تکنولوژی مواد غذایی
سیده پرستو مجاوریان؛ زینب رفتنی امیری؛ هدی شهیری طبرستانی
چکیده
در این پژوهش، اثر سطوح متفاوت ژلاتین پای مرغ (3، 5 و 7 درصد) و کنسانتره انگور (60، 70 و 80 درصد) بر پارامترهای رنگی پاستیل زنجبیلی با استفاده از روش رویه پاسخ و پارامترهای حسی با استفاده از تحلیل مؤلفه های اصلی ارزیابی شده است. اثر ضد میکروبی زنجبیل با آزمون میکروبی نمونه های پاستیل مطابق استاندارد بررسی و گزارش شد. با افزایش ژلاتین، ...
بیشتر
در این پژوهش، اثر سطوح متفاوت ژلاتین پای مرغ (3، 5 و 7 درصد) و کنسانتره انگور (60، 70 و 80 درصد) بر پارامترهای رنگی پاستیل زنجبیلی با استفاده از روش رویه پاسخ و پارامترهای حسی با استفاده از تحلیل مؤلفه های اصلی ارزیابی شده است. اثر ضد میکروبی زنجبیل با آزمون میکروبی نمونه های پاستیل مطابق استاندارد بررسی و گزارش شد. با افزایش ژلاتین، میزان *L (شفافیت) نمونه پاستیل کاهش و میزان *a (قرمزی) و *b (زردی) آن افزایش داشت و افزایش کنسانتره انگور تأثیر مثبت بر افزایش قرمزی نمونه ها گذاشت (0.01). مطابق نتایج این پژوهش، میزان3.01 درصد ژلاتین و 60 درصد کنسانتره انگور بهترین شرایط فرمولاسیون پاستیل تعیین شد. در آزمون میکروبی، باکتری‌های اسید لاکتیک، مقاوم به اسید و آنتروباکتریاسه در نمونههای حاوی 3 درصد ژلاتین، 60 درصد کنسانتره، 5 درصد ژلاتین، 60 درصد کنسانتره، و 7 درصد ژلاتین، 60 درصد کنسانتره بیشترین رشد را نشان دادند و در بقیه نمونه ها هیچ رشدی مشاهده نشد. کپک و مخمر نیز در هیچ یک از نمونه ها رشدی نداشتند. در نمونه های بدون زنجبیل (شاهد)، بیشترین رشد میکروبی (بالاتر از حد مجاز) مشاهده شد. نتایج آزمون حسی نشان داد که نمونه حاوی 5 درصد ژلاتین و 80 درصد کنسانتره انگور دارای بالاترین امتیاز پذیرش کلی است. در استفاده از روش تحلیل مؤلفه اصلی مشخص شد پذیرش کلی نمونه ها با رنگ و مزه و حالت چسبندگی نمونه ها بیشترین ارتباط را دارد، از این‌رو میتوان با بهبود پارامترهای رنگ، مزه و کاهش حالت چسبندگی در پاستیل، به پذیرش کلی بالایی دست یافت.
صنایع غذایی
علیرضا رحمن؛ فرزاد کاظمی پور؛ فاطمه حسین مردی
چکیده
امروزه با توجه به شیوع روزافزون چاقی و بیماری‌های مرتبط با آن در جوامع بشری، تحقیقات گسترده‌ای به منظور یافتن جایگزین‌های چربی و همچنین تولید محصولات فراسودمند صورت پذیرفته است که صنعت سس مایونز نیز از این موضوع مستثنی نیست. در این تحقیق، سس مایونز با هدف جایگزینی تخم مرغ (در مقادیر صفر، 15.4، 15.7، 15.10 و 15.13 درصد) با هر یک از میوه فیسالیس ...
بیشتر
امروزه با توجه به شیوع روزافزون چاقی و بیماری‌های مرتبط با آن در جوامع بشری، تحقیقات گسترده‌ای به منظور یافتن جایگزین‌های چربی و همچنین تولید محصولات فراسودمند صورت پذیرفته است که صنعت سس مایونز نیز از این موضوع مستثنی نیست. در این تحقیق، سس مایونز با هدف جایگزینی تخم مرغ (در مقادیر صفر، 15.4، 15.7، 15.10 و 15.13 درصد) با هر یک از میوه فیسالیس (عروسک پشت پرده) و صمغ کتیرا و ترکیب آنها تهیه و فرموله گردید. نمونههای سس مایونز پس از تهیه و نگهداری در دمای یخچال در بازه‌های زمانی روز تولید و ماه‌های اول تا ششم برای آزمون‌های pH، پایداری امولسیونی، اندازه ذرات، عدد پراکسید، ویسکوزیته، رنگ سنجی (شاخص‌های روشنایی، زردی، قرمزی)، کپک و مخمر ارزیابی شدند. نتایج آزمون با استفاده از نرم افزار آماری SAS نسخه 3.9 با برنامه آماری مقایسه میانگین‌ها به روش چند دامنه‌ای دانکن و در سطح معنی داری 95 درصد اطمینان (0.05=α) ارزیابی شد. نتایج ارزیابی‌ها نشان داد که اختلافات معنی داری بین میزان شاخص معنی داری هر یک از شاخص‌های با تیمار شاهد وجود داشت (0.05≥p). به طور کلی بررسی مقایسه میانگین نتایج نشان داد که استفاده از 3 درصد میوه فیسالیس و 6 درصد صمغ کتیرا به تنهایی تاثیرات معنی داری بر میزان مؤلفه‌های مورد ارزیابی نداشته و در مقادیر بالاتر از این درصد شاخص روشنایی (*L) و زردی (*b) کاهش و شاخص‌های اندازه ذرات، زردی، عدد پراکسید، ویسکوزیته،pH، شاخص قرمزی (*a) و همچنین جمعیت کپک و مخمر در مقایسه با تیمارشاهد در طی دوره زمانی شش ماهه نگهداری افزایش معنی داری نشان داد (0.05≥p). نهایتاً تیمار 3 درصد میوه فیسالیس و 6 درصد صمغ کتیرا به عنوان تیمارهای بهینه انتخاب و معرفی گردید.
پروین شرایعی؛ سودابه عین افشار؛ آزاده کمالی؛ راضیه نیازمند
چکیده
زعفران، یکی از مهمترین چاشنیهای مورد مصرف در صنایع غذایی است که برای بهبود رنگ، عطر و طعم بسیاری از فراوردهها بهکار میرود. معمولاً، بخش قابل توجهی از ترکیبات رنگی زعفران به لحاظ فرار بودن و حساس بودن به اکسایش، طی مدت زمان نگهداری و فراوری از بین میرود. پژوهش حاضر با هدف ریزپوشانی این ترکیبات بهمنظور محافظت ...
بیشتر
زعفران، یکی از مهمترین چاشنیهای مورد مصرف در صنایع غذایی است که برای بهبود رنگ، عطر و طعم بسیاری از فراوردهها بهکار میرود. معمولاً، بخش قابل توجهی از ترکیبات رنگی زعفران به لحاظ فرار بودن و حساس بودن به اکسایش، طی مدت زمان نگهداری و فراوری از بین میرود. پژوهش حاضر با هدف ریزپوشانی این ترکیبات بهمنظور محافظت در مقابل شرایط محیطی با استفاده از خشککن انجمادی انجام گرفت. بدین منظور، ابتدا فرآیند استخراج ترکیبات رنگی زعفران (کروسین) بهصورت خالص انجام گرفت و عصارة آبی حاصل با خشککن انجمادی خشک شد. محلولهای 5 ،10 و 15 درصد پلیوینیلپیرولیدون 40 و مالتودکسترین (بادرجه هیدرولیز 5/16 تا 5/19)حاوی250 میلیگرم عصارة آبی خشک شدة انجمادی تهیه و با خشککن انجمادی خشک شدند. خصوصیات ریزکپسولهای حاصل نظیر راندمان ریزپوشانی ترکیبات رنگی، مقدار ترکیبات رنگی باقیمانده، چگالی تودهای، دمای انتقال شیشهای، ریزساختار ریزکپسولها و سرعت رهایش ترکیبات رنگی طی 45 روز نگهداری در رطوبت نسبی 75 درصد و دمای محیط (25 درجه سلسیوس) ارزیابی شدند. نتایج نشان میدهد که میزان کروسین ریزکپسولهای تهیه شده با مادة دیوارةپلیوینیلپیرولیدون، در مقایسه با مادة دیوارة مالتودکسترین، تا حدودی بیشتر است. با افزایش غلظت مواد دیواره از 5 به 15 درصد، میزان کروسین کاهش مییابد. دمای انتقال شیشهای تمامی نمونههای مورد آزمون از دمای محیط بیشتر ودمای انتقال شیشهای ریزکپسولهای حاوی مادة پلیوینیلپیرولیدون بیشتر از دمای انتقال شیشهای ریزکپسولهای حاوی مادة دیواره مالتودکسترین است. ریزکپسولهای تهیه شده ساختاری ورقهای و پرکمانند دارند و مقدار کروسینریزکپسولها طی 45 روز نگهداری کاهش مییابد اما مادة دیوارة پلیوینیلپیرولیدون با غلظت 10 درصد، به‌میزان زیادی باعث حفاظت ترکیبات رنگی طی مدت نگهداری میشود.
سعید داداشی؛ سید محمد موسوی؛ زهرا امام جمعه؛ عبدالرسول ارومیه ای
چکیده
هدف مطالعه حاضر توسعه نانوکامپوزیت‌های جدید بهبود یافته بر پایه بیوپلیمر پلیلاکتیکاسید (PLA) است. برای رسیدن به این هدف، نانو کامپوزیت‌های PLAبا استفاده از نانوذرات رسی و سلولزی در سطوح مختلف با روش کستینگ تهیه شدند و خواص حرارتی، نفوذپذیری نسبت به بخار آب (WVP) و ساختار آنها ارزیابی شد. نتایج آزمون حرارتی (DSC) نشان میدهد ...
بیشتر
هدف مطالعه حاضر توسعه نانوکامپوزیت‌های جدید بهبود یافته بر پایه بیوپلیمر پلیلاکتیکاسید (PLA) است. برای رسیدن به این هدف، نانو کامپوزیت‌های PLAبا استفاده از نانوذرات رسی و سلولزی در سطوح مختلف با روش کستینگ تهیه شدند و خواص حرارتی، نفوذپذیری نسبت به بخار آب (WVP) و ساختار آنها ارزیابی شد. نتایج آزمون حرارتی (DSC) نشان میدهد که نقطه انتقال شیشهای (Tg)، نقطه ذوب (Tm) و درصد کریستالیزاسیون (χ%)PLA خالص، به ترتیب 83/53، 95/153 درجة سلسیوس و 36/41 درصد است. در اثر الحاق نانوذرات رس، نقطه انتقال شیشهای و درصد کریستالیزاسیون روند صعودی دارند در حالیکه نقطه ذوب تغییر محسوسی نشان نمیدهد. نانو ذره سلولز میکروکریستال به دلیل ناسازگار بودن با بستر پلیمری تأثیری بر خواص حرارتی ندارد. نفوذپذیری نسبت به بخار آب در PLAخالص بالاست که با افزودن نانوذرات رس به آن، به شدت کاهش مییابد به طوریکه در نمونه حاوی 7 درصد به مقدار 11-10X 92/0 رسیده است. سلولز میکروکریستال (MCC) به دلیل ماهیت آب دوست بودن، منجر به افزایش چشمگیر نفوذپذیری به بخار آب فیلمها گردید. تصاویر SEMتهیه شده از نمونه‌ها نیز نتایج قبلی را تأیید می‌کنند.
حجت احمدی؛ حسن رحیمی؛ عبدالحسین هورفر؛ عباس سروش؛ پیتر فرمییر
دوره 10، شماره 4 ، اسفند 1388، ، صفحه 25-38
چکیده
آزمایش تحکیم ارائه شده توسط ترزاقی در سال 1925، هنوز در اکثر آزمایشگاه‌های دنیا مورد استفاده قرار میگیرد. با اینکه این روش محدودیت و نقص‌های بسیاری دارد، هنوز اصلاحات خاصی در این روش عملی نشده است. در 40 سال اخیر، روشهای مختلفی مانند سرعت بارگذاری ثابت، سرعت گرادیان هیدرولیکی ثابت، و سرعت کرنش ثابت به عنوان جایگزین روش تحکیم ...
بیشتر
آزمایش تحکیم ارائه شده توسط ترزاقی در سال 1925، هنوز در اکثر آزمایشگاه‌های دنیا مورد استفاده قرار میگیرد. با اینکه این روش محدودیت و نقص‌های بسیاری دارد، هنوز اصلاحات خاصی در این روش عملی نشده است. در 40 سال اخیر، روشهای مختلفی مانند سرعت بارگذاری ثابت، سرعت گرادیان هیدرولیکی ثابت، و سرعت کرنش ثابت به عنوان جایگزین روش تحکیم معمولی پیشنهاد شده است. از روشهای مذکور، سرعت کرنش‌های ثابت نسبت به روشهای دیگر مزایای بیشتری دارد و از آن استقبال بیشتری شده است ولی به دلایل مختلف هنوز دستورالعمل مناسبی برای نحوه اجرای آزمایش ارائه نشده و در این زمینه تفاوت فاحشی بین توصیههای محققان وجود دارد. در این تحقیق با بررسی شرایط حاکم بر این روش و فرضیات لحاظ شده در آن سعی بر آن شد که دلیل اختلاف نظر محققان در نحوۀ اجرای آزمایش مشخص شود. نتایج اجرای آزمایشها با تحکیمسنج خاص، تحت سرعت‌های مختلف کرنش در این تحقیق نشان داد که فرضیات اولیه و پایهای شامل جریان دارسی در همۀ حالات صحیح نیست لذا معادلات ارائه شده بر اساس قانون دارسی برای تحلیل نتایج نمیتواند همیشه صادق باشند. همچنین آزمایشها نشان داد که با توجه به سرعت اجراء آزمایش سه حالت مختلفشامل جریان‌های غیر خطی فرا و پیش خطی (غیر دارسی) به همراه جریان دارسی ممکن است در جریان آب زهکشی نمونههای تحت آزمایش مشاهده شود.
زهرا شیخ الاسلامی؛ مهدی کریمی
دوره 5، شماره 4 ، اسفند 1383، ، صفحه 25-36
چکیده
در این تحقیق تأثیر سه عامل اصلی درصد استخراج آرد، روش مخلوط کردن خمیر، و نوع افزودنی بر کیفیت نان بربری صنعتی بررسی شد. گندم M-V-17 با درصدهای استخراج 89، 86، 84 و 81 با استفاده از آسیاب آزمایشگاهی آرد شد.ویژگیهای فارینوگرافی آردهای تهیه شده، به تنهایی و همراه با افزودنیهای گلیسریل مونو استئارات و سدیم استئارویل-2- لاکتیلات بررسی ...
بیشتر
در این تحقیق تأثیر سه عامل اصلی درصد استخراج آرد، روش مخلوط کردن خمیر، و نوع افزودنی بر کیفیت نان بربری صنعتی بررسی شد. گندم M-V-17 با درصدهای استخراج 89، 86، 84 و 81 با استفاده از آسیاب آزمایشگاهی آرد شد.ویژگیهای فارینوگرافی آردهای تهیه شده، به تنهایی و همراه با افزودنیهای گلیسریل مونو استئارات و سدیم استئارویل-2- لاکتیلات بررسی شد. نتایج نشان داد که با کاهش درصد استخراج؛ ویژگیهای رئولوژیک خمیر به لحاظ فارینوگرام مطلوبتر می‌شوند و افزودن مواد فوق سبب بهتر شدن ویژگیهای فارینوگرافی آرد میشود. در مرحلة بعد، با استفاده از آردها و افزودنیهای فوق به کمک مخلوط کن اسپیرال با 3 روش مخلوط کردن، خمیر و نان پخته شد.نتایج آزمون حسی نان نشان داد که با افزایش درصد استخراج، رنگ پوسته و مغز نان تیرهتر و امتیاز کلی نان حاصل کمتر میشود. همچنین روش و زمان مخلوط کردن با دورهای کند و تند برای تهیه خمیر یکدست و صافبا مخلوط کن مارپیچی می‌تواند گسترش لازم و مناسب را در مواد اولیه و آرد ایجاد کند و سبب شود که نان حاصل کیفیت قابل قبولی داشته باشد. افزودن گلیسریل مونو استئارات در حدود 5/0 درصد می‌تواند به طور مؤثر زمان بیاتی تمام نمونه ها را به تعویق اندازد.
