مهدی اکبری
چکیده
محدودیت منابع آب، نبود برنامهریزی آبیاری، و استفاده نامطلوب و غیر اقتصادی از آب عامل اصلی محدود کننده توسعۀ کشاورزی و افزایش تولیدات غذایی در ایران است. دراستفاده بهینه‌ازمنابع‌آبموضوعاتی متفاوت وجود دارد که در میان آنها‌می‌توان‌به‌بهبود بهرهوری آب با استفاده از برنامهریزی آبیاری و بهبود مدیریت‌آب درمزرعه وافزایش ...
بیشتر
محدودیت منابع آب، نبود برنامهریزی آبیاری، و استفاده نامطلوب و غیر اقتصادی از آب عامل اصلی محدود کننده توسعۀ کشاورزی و افزایش تولیدات غذایی در ایران است. دراستفاده بهینه‌ازمنابع‌آبموضوعاتی متفاوت وجود دارد که در میان آنها‌می‌توان‌به‌بهبود بهرهوری آب با استفاده از برنامهریزی آبیاری و بهبود مدیریت‌آب درمزرعه وافزایش سودمندی آب اشاره‌کرد. در این تحقیق ضمن بررسی وضعیت موجود بهرهوری آب برای تولید گندم، راهکارهای افزایش بهرهوری آب در شرایط مختلف کمی آب شبکۀ آبیاری آبشار اصفهان، تعیین و تجزیه و تحلیل میشود. بدین منظور با در نظر گرفتن وضعیت موجود بهرهبرداری از منابع آب از جمله توزیع گردشی آب بین حقابه‌داران، کمیت‌های مختلف آب آبیاری و بهره‌گیری از تلفیق اطلاعات مزرعهای و مدل شبیهسازی AquaCrop، برنامۀ آبیاری (زمان و عمق)، توابع تولید-آب کاربردی برای محصول گندم تعیین شد و عملکرد محصول، بهرهوری مصرف آب در شرایط مدیریت زارع، راهکارهای پیشنهادی و آبیاری در زمان مناسب و به عمق بهینه به کمک مدل شبیهسازی مقایسه گردید. نتایج اندازهگیریهای مزرعهای در سال زراعی83-1382 در شبکۀ آبیاری مورد مطالعه نشان داد که در شرایط موجود میزان آب کاربردی برای گندم 800 میلی‌متر و متوسط عملکرد حدود 5000 کیلوگرم در هکتار است و با حذف آبیاریهای نوبت دوم، سوم، و هفتم در شرایط موجود (کاهش 38 درصد آب آبیاری)، عملکرد محصول فقط 4 درصد کاهش و کارایی مصرف آب بیش از 45 درصد افزایش مییابد. با بهبود مدیریت زراعی و کاهش 50 درصد عمق آب آبیاری اول، عملکرد محصول تغییر نمیکند. این نتایج حاکی از آن است که با برنامهریزی صحیح آبیاری به کمک مدل AquaCrop همراه با بهبود مدیریت زراعی و کاهش عمق آب آبیاری اول به میزان 50 درصد، میتوان ضمن کاهش 38 درصد آب آبیاری، عملکرد گندم و کارایی مصرف آب را به ترتیب 16 و 79 درصد افزایش داد.
